ارزیابی تنوع ژنتیکی صفات آگرومورفولوژیکی در ژرم‌پلاسم جو اسپانتانئوم (Hordeum spontaneum) ایران

تنوع ژنتیکی برای بسیاری از صفات مهم در خزانه ژنتیکی اولیه گونه‌های زراعی محدود و سبب آسیب‌پذیری آنها شده است. جو شش ردیفه، دارای پایه ژنتیکی باریکی است. گونه‌های اجدادی منابع مهمی از آلل‌های جدید برای توسعه ژرم‌پلاسم هستند. در این تحقیق صفات زراعی و مورفولوژیکی 35 نمونه ژنتیکی جو وحشی اسپانتانئوم (Hordeum spontaneum) انتخابی از کلکسیون جو بانک ژن گیاهی ملی در طی سه سال مورد بررسی قرار گرفت. براساس شاخص شانون، صفات رنگ آریکل و رنگ قاعده ساقه واجد بیشترین تنوع در بین صفات کیفی بودند. برآورد ضریب تغییرات برای صفات تولید دانه و علوفه نسبتا بالا بود و می‌توان از تنوع موجود در نمونه‌های ژنتیکی جو وحشی اسپانتانئوم بهره‌برداری نمود. با انجام تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، سه مؤلفه اصلی اول 24/71 درصد از تغییرات کلی داده‌ها را در برداشتند. ‌مؤلفه اصلی اول بر عملکرد زیاد، بنیه قوی و زودرسی و مؤلفه اصلی دوم بر عملکرد زیاد، بنیه قوی و دیررسی تأکید داشت. صفات عملکرد دانه، وزن صد دانه، روز تا ظهور سنبله، عملکرد بیولوژیک و طول ریشک واجد وراثت‌پذیری عمومی بالایی از 78/73 تا 44/80 درصد بودند، بنابراین، در صورت اصلاح برای این صفات، کارایی گزینش بالا خواهد بود. نتایج تجزیه خوشه‌ای براساس منشأ نمونه‌ها با الگوی جغرافیایی آنها مطابقت داشت.